Ventilatie op scholen

Op 3 februari jl. kondigde de minister van Primair en Voortgezet Onderwijs, de heer Dennis Wiersema, aan dat het kabinet in de strijd tegen corona de nodige maatregelen gaat nemen om de luchtkwaliteit in scholen in het basis- en voortgezet onderwijs te verbeteren. Elk schoollokaal krijgt een CO2-meter en er komt een hulplijn voor scholen waarmee een spoeddienst van experts kan worden ingeschakeld. Die moeten de ventilatie dan verbeteren. Dat is het resultaat van overleg tussen de minister, vertegenwoordigers van het primair en voortgezet onderwijs en de Vereniging Nederlandse Gemeenten.
Juist tijdens de pandemie is ventileren van belang, zo stelde het RIVM al eerder, omdat het aantal virusdeeltjes in de lucht dan vermindert. Het is al weer 2 maanden geleden dat de minister dit bekend maakte. Ondanks de aangekondigde maatregelen hebben veel scholen de afgelopen maanden te kampen met zeer hoge aantallen coronabesmettingen. Of te wel met alleen het plaatsen van een CO2-meter ben je er niet. Er moet veel meer gebeuren om de ventilatie in scholen op orde te krijgen.
RTL nieuws meldde het ook al: “Ventilatie op scholen niet op orde bij kwart van de scholen in Nederland; kinderen krijgen les met open raam.” Daarnaast moet bijvoorbeeld door een CO2-meter in elk klaslokaal duidelijk worden of tussen de lessen de ramen tegen elkaar opengezet moeten worden. Alleen al voor de CO2-meters heeft het kabinet 17 miljoen euro beschikbaar gesteld. Scholen die al eerder CO2-meters hebben gekocht, krijgen die alsnog vergoed.
Goede ventilatie realiseer je niet met alleen CO2-meters. Hiervoor moet meer gebeuren. De PO-raad en VO-raad hadden dit al lang door en stuurden heel bewust samen met het RIVM aan op de totale verduurzaming van alle scholen. Hiermee los je op de korte termijn de ventilatieproblemen niet op! Wel keken zij veel breder en op de lange termijn, ook rekening houdend met de bindende afspraken van het klimaatakkoord, en zo hopen zij alle scholen op het niveau te krijgen waaraan ze nu eigenlijk al hadden moeten voldoen.
Eigenlijk is het raar. Als wij te hardrijden krijgen we een boete. Als een school niet voldoet aan het bouwbesluit van 2012 heeft het recht op subsidie. Dit is helaas het gevolg van het niet handhaven in de afgelopen decennia. Nu ben ik niet iemand die terugkijkt, maar juist graag naar voren. Wat betreft het duurzaam ventileren van scholen hebben we nog wel de nodige uitdagingen. Goede mechanische ventilatie verbruikt nu eenmaal elektriciteit. Een deel hiervan kan je terugverdienen door warmteterugwinning toe te passen een ander deel zal je toch moeten zien op te wekken met lokale zonnepanelen. Uiteindelijk willen we toch allemaal naar een Bijna Energie Neutraal (School)gebouw (BENG).
In het kader van ‘Van gas los’ zien we ook steeds meer mogelijkheden. Zo komen er steeds meer hybride warmtepompen op de markt die gebruik maken van de ventilatielucht om energie te besparen. En zo zullen de komende tijd vast nog veel meer mogelijkheden de revue gaan passeren. Echter, volledig klimaatneutraal zal ventileren (en ook verwarmen of koelen) nooit worden. We hebben hier dus de komende jaren een aardige uitdaging liggen om het binnenklimaat te verbeteren terwijl we tegelijkertijd energieneutraal aan het voortbestaan van onze aarde willen werken.
Laten we nu beginnen met de gezondheid van onze kinderen en de ventilatie aan te pakken bij, zo bleek in november 2021, ruim 2500 scholen waar het nog steeds niet op orde is. We praten hier dus nog steeds over 3 op de 10 scholen in Nederland. Vooral de schoolgebouwen ouder dan dertig jaar hebben te kampen met een ongezond binnenklimaat. Hier wordt nog steeds voornamelijk op natuurlijke wijze geventileerd, dus door het openzetten van ramen en deuren. Is dit wat we willen in het huidige digitale tijdperk? Lijkt mij toch niet!

Wouter Wijma
Voorzitter Binnenklimaat Nederland